Annwyl Fyd - Rhyfel

Annwyl Fyd,

Dwi’n gwybod ei bod hi’n anodd credu, ond mae gen i ffrindiau.

Fel fi, mae rhai ohonynt yn blogio o bryd i’w gilydd. Er, ar ôl ail ymweld â blog wedi’i ysgrifennu gan fy ffrind, Andrew (neu Snefru7, ei enw blog), mi ddechreuais feddwl.

Mewn un post penodol (gallai weldyma, er, fel y linc uchod mae'n cynnwys geiriau rheg, felly dwi wedi rhybuddio), mae’n ysgrifennu am ei farn ar ryfela, a sut mae’r cyfryngau asgell dde yn canmol y lluoedd arfog sydd yn gwasanaethu yn Afghanistan a gwledydd eraill mae Prydain wedi bod yn rhyfela â nhw.

Ac, gan amlaf yn y blog, roedd yn gywir. Nid yw’n gwneud synnwyr i oresgyn gwlad, dymchwel arweinydd y wlad honno a galw hyn yn ‘amddiffyn’. Fel mae’n dweud, Prydain oedd y grŵp ymosodol yn y rhyfel. A hyd yn oed os, fel maent yn ei ddweud, “ymosodiad ydy’r ffurf gorau o amddiffyn”, ymosodiad ydyw.

Ond, wrth i mi ddarllen drwy ei flog, trawodd rhywbeth fi fwy nag unrhyw beth arall. Y sylweddoliad o beth ydy rhyfel.

Dwi’n gwybod. Dwi wedi ail ddarllen y frawddeg ddiwethaf yna tua deuddeg gwaith, ac mae’n swnio fel sylwad diniwed iawn. Ond mae’n wir. Pan roeddwn i’n ifanc, ychydig o flynyddoedd yn ôl bellach, roeddwn i’n meddwl bod bron pob rhyfel yn dderbyniol.

Os oedd un wlad yn dechrau tyfu byddin i ddymchwel gwlad arall am ddim rheswm, yna roeddwn i’n arfer meddwl ei bod yn iawn i fynd i ryfel gyda’r wlad honno a mudo unrhyw fygythiad yno. Dwi’n gwybod, roeddwn i efo meddyliau gwaeth pan oeddwn i’n ifanc. Ond plîs cofia, roeddwn i yn ifanc iawn bryd hynny.

Er fy mod i’n meddwl hynny, roeddwn i’n gwybod fod marwolaeth efo’i lle yn y gelf o ryfel. Roeddwn i’n gwybod, mewn rhyfel damcaniaethol, yn ddamcaniaethol byddai colled ar y ddau ochr.

Pan ddarllenais i’r blog fe sylwais fod rhyfel ddim yn farwolaeth yn unig, mae’n llofruddiaeth. Dydy’r rhai sydd yn cerdded ar faes y gad ddim yno am fod nhw eisiau o. Maent yn credu, rhywsut, eu bod nhw’n amddiffyn y Frenhines a’r Wlad (yn achos Prydain, hynny yw). Ond wrth wneud hyn, yn cofrestru gyda’r gwasanaeth milwrol, maent mewn gyrfa sydd yn cynnwys llofruddiaeth.

A dyna’r peth wnaeth gael effaith arnaf i.

Roeddwn i’n arfer meddwl, fel y mwyafrif o’r papurau newydd, fod unrhyw un sydd yn mynd i ryfel yn arwr. Fod pawb sydd yn goroesi maes y gad yn haeddu canmoliaeth. Ond, wrth i mi dyfu i fod yn ddyn di-waith fydd mewn dyled am y 25 mlynedd nesaf (a’r gweddill), dwi wedi sylweddoli nad dim dyma’r achos mewn realiti.

Roeddwn i’n gwybod, o oedran ifanc, nad oeddwn i'n perthyn yn y gwasanaeth milwrol. Yr unig ffordd gei di fi mewn unrhyw garfan o’r gwasanaeth milwrol ydy os byddwn i’n dylunio eu gwefan nhw neu rywbeth sydd ddim yn golygu fi yn tynnu ar driger yn erbyn dyn arall, ta waeth ei gred. Yn dweud hynny, byddwn i’n debyg yn teimlo’n lletchwith pan ddaw at dalu clod i filwyr sydd yn cael eu brandio’n “arwyr”.

Ond, mae hynny yn rhywbeth arall drawodd fi. Dwi ddim yn meddwl gallwn i ddweud hyn mewn person. Pam? Dwi ddim yn gallu bod yn siŵr pam. Er efallai fod parch rhywbeth i wneud gydag ef. Ti’n gwybod, gan nad wyf yn cytuno’n llwyr gyda dewisiadau’r ‘arwyr’ gallai hyn wneud i rai pobl feddwl fy mod i’n berson ofnadwy.

Dwi’n gwybod, nid yw’n iachus iawn poeni beth mae pobl eraill yn ei feddwl ohonot ti, ond dwi ddim yn gallu helpu’r peth. Dyna pam dwi fel arfer yn cadw fy marn i fi fy hun. Wel, hyd yn hyn. Ond, yn ôl at y pwnc.

Er fy mod i’n cytuno gyda barnau Snefru7 gan amlaf, dwi yn gallu deall (i raddau) yr angen am wasanaeth milwrol. Dim ond un rheswm sydd pam fod y fath hon o swydd yn bodoli, am ein bod ninnau yn byw mewn byd paranoid.

Rydym i gyd yn ymwybodol o’r pryderon am y posibilrwydd o ryfel niwclear, sydd yn cynnwys y fath arfau gallai droi Prydain i mewn i ddilyniant llwch ymbelydrol  (os nad ydw i wedi camddeall y sefyllfa gyda Gogledd Korea ac Iran).

Fe fyddai’n gwbl onest efo ti, Fyd, dwi ddim y deall holl fanylion pam fod rhyfeloedd yn bodoli yn glir. Pam na fedrwn ni wneud te ac nid rhyfel?

Dwi’n diolch i ti, fyd.