Annwyl Fyd - X Factor A Rhif Un Nadolig

Annwyl Fyd,

“So this is Christmas, and what have you done?”, fel ganodd John Lennon yn ei gân Nadolig.

Ac mae’n wir. Beth ydym ni wedi’i wneud?

Mae’r rheswm ddewisais i'r dyfynnod yma yn hollol wahanol reswm i’w ddewis ef o’r geiriau yn y gân yna.

Ia, dwi’n sôn am rif un y Nadolig. Wel, nid hynny yn unig, dwi’n sôn am sut mae’r X Factor yn dominyddu brig y siartiau dros y Nadolig.

Os nad wyt ti wedi dyfalu erbyn hyn, dwi ddim yn hoffi’r X Factor. I ddweud y gwir dwi’n casáu unrhyw fath o sioe realiti.

Pam mod i’n casáu o? Wel, mae’n amlwg i ddweud y gwir. Ydy o? Ydy. Ydy mae o.

Y prif reswm ydy’r un peth sydd wedi achosi rhai o bobl i fod yn eithaf blin pan ysgrifennais am y brotest newydd yn erbyn enillydd yr X Factor eleni.

Ers iddo gychwyn, mae enillydd yr X Factor wastad wedi cael rhif un y Nadolig. Bob un heblaw am un, diolch i Rage Against The Machine yn ennill llynedd ac yn casglu arian i Shelter wrth wneud hynny.

Ond, er mod i’n cytuno’n llwyr gyda’r protest llynedd, efallai y dylwn i roi gorau iddi nawr. A dwi ddim yn golygu'r X Factor yn unig.

Meddylia am y peth fel hyn. Am dipyn nawr, mae enillydd yr X Factor wedi ennill rhif un y Nadolig. Llynedd, fe wnaeth hyn gythruddo rhywun i raddau a chychwynnwyd ymgyrch yn ei erbyn ac enillodd. Dydy’r flwyddyn hon ddim gwahanol gydag enillydd X Factor yn erbyn llond llaw o ganeuon eraill sydd yn ceisio diorseddu enillydd X Factor arall.

A beth fydd yn digwydd flwyddyn nesaf? Yr un peth. Pam? Wel, i mi, roedd ymgyrch llynedd yn gychwyn cylchred.

Unwaith mae’r X Factor yn cychwyn, mae rhywun yn meddwl beth fyddai’n gallu mynd yn erbyn enillydd y flwyddyn honno. Yn ystod rhan fyw'r sioe, mae’r cynlluniau i’r ymgyrchwyr yn dod yn fwy realistig. Pan fyddem yn gwybod pwy sydd wedi ennill yr X Factor, mae’r ymgyrchwyr yn ceisio codi ymwybyddiaeth o’r ymgyrch. Mae enillydd rhif un y Nadolig yn cael ei gyhoeddi, yna mae pobl yn siarad am y peth am wythnosau wedyn. Ar ôl ychydig fisoedd, mae’r peth yn ail-gychwyn eto.

Y peth ydy, nid y cylchred dwi wedi dysgu osgoi ydyw yn unig. Y ffaith fod cân yr enillydd bob tro’n ‘cover’.

Yn y gorffennol, roedd y gân oedd yn cyrraedd brig y siartiau yng nghyfnod y Nadolig wedi bod gan rywun sydd wedi ysgrifennu’r gân (y mwyafrif ohonynt). Dim ond perfformio cân sydd wedi cael ei ysgrifennu gan fand arall sydd raid i’r enillydd X Factor. Pam? Efallai fedri di ateb hynna?

A’i nid yw hyn yn ychydig yn, ti’n gwybod, ychydig fel twyllo i raddau? Yr unig beth oedd rhaid i’r boi Matt yna wneud oedd difethaf cân Biffy Clyro. Wythnos wedyn, mae’n cael rhif un y Nadolig. Pa ran o hyn sydd yn ymddangos yn deg i ti?

O, ac mewn ymateb i unrhyw un sydd yn meddwl ‘fe enillodd yr X Factor, fe weithiodd am fisoedd i ennill’. Sut? Mae’r X Factor wedi troi o fod yn gystadleuaeth canu i un o boblogrwydd, fel fersiwn cerddorol o Big Brother. Pam na allai Matt, neu bawb sydd wedi ennill y gystadleuaeth, ysgrifennu cân yr enillydd? Os bydda nhw, yna bydda gen i lawer mwy o barch iddynt na sydd gen i nawr.

Sydd yn gwneud i mi gwestiynu rhywbeth arall am yr X Factor. Pam nad yw’n cael ei ddangos yn ystod yr haf? Pam fod rhaid iddo gael ei ddangos yn ystod misoedd yr hydref a’r gaeaf? Gwerthiant? Yr unig beth mae’n wneud ydy rhoi arian ym mhoced Simon Cowell. Mae pawb yn dod i fyny ato i gael clyweliad, ac ar y diwedd mae ganddo restr o oddeutu deg act i arwyddo. Mae’r rhan fwyaf o’r arian o werthiant sengl enillydd yr X Factor yn mynd i Cowell. Felly pwy yn y pen draw ydy gwir enillydd X Factor eleni? Simon Cowell, fel pob blwyddyn arall.

Dwi’n credu fod hynna ddigon o rantio am un diwrnod, Fyd. Dyna ddiwedd arni rŵan i mi ystyried yr atebion i gwestiynau anodd, fel os byddai pengwin a chŵn efo breichiau a dwylo, pwy fydda’n ennill? Pwy a wyr…

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Nadolig

Annwyl Fyd,

Yn ôl yr hysbyseb, mae’r “gwyliau yn dod” (holidays are coming).

Er bod yr hysbyseb eithaf enwog hwn gan Coca Cola yn arwydd cychwyn y tymor gwyliau i nifer, nid yw hyn yn wir i fi.

I fi yr adeg glywais i’r pum gair melys yna…

“Mae pawb yn caru  DVD”.

Iawn, mae DVD yn dri gair i ddweud y gwir, felly’n dechnegol 8 gair ydyw.

Er hyn, mae’n ymddangos fel mai dyma’r adeg o’r flwyddyn pan fydd pob comig yn rhyddhau DVD i werthu. Be dwi’n golygu ydy, dwi erioed wedi gweld hysbyseb am DVD Jethro yn ystod y Pasg na’r haf, dim ond yng nghyfnod y Nadolig.

Dwi wedi gweld dipyn o DVDs gan ddigrifwyr yn ddiweddar. Mae hysbysebion DVD fel y rhai gan Dara O’Briain, Sean Locke, Bill Bailey a Michael McIntyre wedi bod ar sgrin fy nheledu, ac y mwy dwi’n eu gweld, y mwy byddaf yn credu eu bod yn gwir symbol fod y Nadolig yn dod, a dim hysbyseb o bobl yn gwylio rhyw faniau coch yn rholio i mewn i dref.

Mewn gwirionedd, wedi meddwl, nid yr hysbysebion am DVDs y digrifwyr sydd yn symboleiddio fod Nadolig yma. Hysbysebion yn gyffredinol ydyw, ia?

Mae’r hysbysebion hyn yn dangos un peth i mi: dangos fod y Nadolig wedi colli ei ystyr, fel llawer cyfnod tymhorol eraill o’r flwyddyn. Gan ei fod yn Nadolig y mis hwn, fe ddefnyddiaf y Nadolig fel esiampl.

I gychwyn, cardiau Nadolig. Paid â chamddeall fi, dwi’n deall yr ystyr tu cefn iddynt, ac i ddymuno Nadolig llawen i bobl ydyw. Ond, ydy o ychydig yn od fod pobl yn prynu cardiau Nadolig i’w gilydd pam maent yn byw yn yr un tŷ?

Roeddwn i’n meddwl eu bod yn arbenigo mewn cyfarch eraill i mewn i’r tymor llon i bobl nad wyt ti’n gweld yn aml (neu dy gymdogion a phobl fel yna). Mae’n ymddangos yn eithaf od pam mae rhywun yn cael cerdyn Nadolig gan berthynas agos.

A pam dwi’n dweud perthynas agos, dwi’n golygu rhywun sydd yn byw yn yr un tŷ a ti. Ond eto, efallai mai dim ond fi ydy hynny.

Rhywbeth arall sydd efallai o ganlyn fy ngolwg od ar fywyd ydy rhoi a derbyn anrhegion. Y hiraf rwyf i’n byw, y mwy dwi’n gweld hyn fel rhywbeth brolio. Ti’n gwybod, unai’n brolio am faint o anrhegion maent wedi’i dderbyn neu faint oedd ei bris.

Dwi’n cofio, yn ôl yn y dydd pan roedd Defaid ddim ond yn fflach syml yn llygaid CLIC, roedd rhai pobl yn fy mlwyddyn yn trafod beth roeddent wedi’i dderbyn. Siaradodd un person, nad allaf enwi gan fy mod wedi anghofio eu henw a’u rhyw, am beth roeddent wedi’i gael.

Beth roedden nhw wedi’i gael? Gliniadur, iPod a nifer o anrhegion eraill. Yr unig beth feddyliais i oedd, pwy sydd yn malio? Pa fantais ydyw i mi os ydw i’n gwybod fod gan dy iPod di 8GB o gof a bod dy liniadur wedi dod efo Office 07? Dim.

Llynedd am y Nadolig, ynghyd ag ychydig o ddillad, fe dderbyniais i ffôn gan fy rhieni. Nid yw’n ffôn gorau yn y byd chwaith, nac yr un drytaf. Ydw i’n poeni? Na. Yr ystyriaeth sydd yn cyfri, cywir? A beth bynnag, mae’n gwneud popeth mae ffôn fel arfer yn ei wneud. Mae’n gwneud galwadau, mae’n gallu gyrru a derbyn negeseuon testun, beth arall wyt ti angen?

Dwi ddim yn gweithio mewn busnes, felly nid oes angen ffôn sydd yn gallu gyrru a derbyn e-byst, efo sat-nav ei hun ac yn gallu gwneud i dy lais swnio fel Dyn Bach Mewn Bocs Rob Brydon. Mae gen i iPod touch am ddau o’r tri pheth soniais amdanynt.

Aa, dwi yn credu fy mod i angen bywyd.

Ond un peth dwi yn meddwl am y Nadolig ydy ei fod yn beth da i ddod a phawb at ei gilydd. Rhywsut. Hyd yn oed os oes un neu ddau o ddadleuon a hyd yn oed anghytundeb, mae’n ymddangos fel bod y Nadolig yn dod a phawb at ei gilydd. Pam fod hyn? Dwi ddim yn gwybod.

Ydy ef oherwydd y tymor, gyda’r oerni a phethau eraill yn dod a ni at ein gilydd? Ydy ef oherwydd mae’n cael ei orfodi arnom, gyda’r holl ruthro o gwmpas a’r panig i gael popeth yn barod cyn y diwrnod mawr? Ydi ef am fy mod i’n anghywir a dwi angen cael allan mwy? Pwy a gwŷr.

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Ymgyrch Facebook NSPCC

Annwyl Fyd,

Cyn i mi ysgrifennu hwn hyd yn oed, dwi’n teimlo fod hwn yn mynd i fod yn un dadleuol.

Yn ddiweddar, mae ymgyrch wedi bod ar Facebook.

Mae’n ymwneud â newid llun proffil person i godi ymwybyddiaeth o’rNSPCC, i atal camdriniaeth plant.

Mae bron pob un ar fy rhestr ffrindiau wedi newid eu llun proffil wrth newid eu statws i’r canlynol neu rywbeth tebyg…

‘Newid dy lun proffil Facebook i gymeriad cartŵn o dy blentyndod a gwadd dy ffrindiau i wneud yr un peth, ar ran yr NSPCC. Tan ddydd Llun (Rhagfyr 6ed) ni ddylai fod wynebau pobl ar Facebook, ond goresgyniad o gofion. Mae’r ymgyrch hwn er mwyn rhoi stop i drais yn erbyn plant’

Ond mae hyn wedi gwneud i mi gwestiynu rhywbeth. Sut mae hyn yn mynd i atal creulondeb tuag at blant?

Sori, ond nid yw’n stopio trais yn erbyn plant. Iawn, mae er mwyn codi ymwybyddiaeth o’r NSPCC, ond fyddai ddim yn well os byddai cyswllt i dudalen rhodd yr NSPCC?

Dwi ddim yn gweld sut mae newid dy lun proffil i ryw gymeriad cartŵn o dy blentyndod yn mynd i stopio plentyn gael ei ymosod arno mewn unrhyw ffordd.

Dwi ddim yn meddwl bydd rhiant treisiol yn dweud “Damnia ti, fab. Ti’n mynd i ddifaru pan fyddai’n cael gafael arna ti,” ac ar y funud honno, mae’n edrych ar ei dudalen Facebook, yn darllen y neges ac yn meddwl “wel, gan fod pawb wedi newid ei lun proffil i Squirtle a’r criw o Recess, dwi ddim am frifo ti heddiw fab”

Na.

Nid yn unig hynny, ond os byddai rhywun wedi cael ei gam-drin yn blentyn, nid y peth gwaethaf i nweud ydy i newid eich lluniau Facebook i gyd i gymeriad cartwn o dy blentyndod? Os byddai rhywun, gafodd ei gam-drin yn blentyn yn gweld llun o Bagpuss neu Garfield, efallai byddai’n ail-danio cofion o’u magwraeth drwg.

Fi ydy’r unig un fyddai’n meddwl gall hyn ddigwydd?

Un peth sydd yn cael i mi am yr ymgyrch hwn ydy mai dim ond tan heddiw, dydd Llun 6ed Rhagfyr, mae o. Mae’n ymddangos fel mai’r penwythnos sydd wedi pasio ydy’r unig amser gallwn ledaenu ymwybyddiaeth o gamdriniaeth plant.

Nid yw elusen yn beth tymhorol. Ydy, mae Diwrnod AIDS Y Byd yn fis Rhagfyr, ond ni olygai hyn mai dim ond codi ymwybyddiaeth o AIDS ar y diwrnod hwnnw’n unig ydym ni. Mae Plant Mewn Angen yn fis Tachwedd, ond mae pobl yn dal i godi arian amdano ar ôl yr ochr teledu o bethau orffen am ddiwrnod arall. Pam? Dim syniad.

Dwi’n gwybod fy mod yn risgio troi allan yn bod yn rhywun sydd o blaid camdriniaeth plant. Mae hynny yn hollol anghywir. Dwi eisiau atal camdriniaeth plant cymaint ag unrhyw berson call ar y blaned, ond ni fedraf ddirnad manteision yr ymgyrch yma.

Yr unig beth mae’n ei wneud ydy gwneud i bobl newid eu lluniau. Nid oes arian yn cael ei roi i’r NSPCC (nag unrhyw elusen arall yn erbyn camdriniaeth plant).

Dwi wedi darllen yn rhywle fod pobl yn gwisgo rhuban coch i godi ymwybyddiaeth o AIDS, ond yn gwneud dim pam rydym yn gwisgo nhw. Mae hyn yn gelwydd, o leiaf mae yna arian yn mynd i elusen.

Dwi’n cofio, tua dwy flynedd yn ôl, roedd swyddogion fy ysgol yn mynd o gwmpas, yn gwerthu rhubanau i godi ymwybyddiaeth o AIDS. Dim ond ychydig ddarnau o arian oedd gen i, felly dim digon i brynu rhuban, ond fe rois yr arian yr un peth. Nid oes hyd yn oed cyswllt i wefan NSPCC i roi cyfle i bobl Facebook i roi arian i’r elusen.

I fod yn onest, weithiau dwi’n teimlo fod pobl yn gwneud y ‘newid dy lun Facebook i godi ymwybyddiaeth o greulondeb tuag at blant’ i fod yn rhan o’r dorf, neu i beidio ymddangos fel eu bod yn malio dim. Dwi ddim wedi newid fy llun proffil, ond dyw hyn ddim yn golygu nad ydw i’n poeni am blant.

Byddai’n gas gen i feddwl fod plentyn dwi’n adnabod yn cael ei drin yn annheg, ac drwy hyn, dwi ddim yn golygu cymryd yr Xbox 360 oddi wrthynt am nad ydynt wedi gwneud eu gwaith cartref.

Rhywbeth arall dwi ddim yn deall ydy hyn. Mae rhywun wedi gwneud grŵp Facebook sydd yn dweud rhywbeth tebyg i, “Hoffa hwn os wyt ti wedi newid dy lun proffil i gymeriad cartŵn i gefnogi’r NSPCC <3.” I mi, mae hyn yn teimlo fel brolio mwy na dim arall.

Ymddangosai fel eu bod yn brolio eu bod wedi newid eu llun proffil i gefnogi’r NSPCC. Nid yn unig hyn, ond mewn un ystyr, maent yn bychanu pawb sydd ddim yn newid eu llun proffil.

Ti’n gwybod beth, byd? Cefnoga’r NSPCC mewn ffordd llawer fwy cynhyrchiol drwy roi rhodd i’r elusen. Mae’n gwneud mwy o synnwyr ac yn gwneud llawer mwy o wahaniaeth.

Yn ogystal, dwi’n annog ti i wylio’r fideo. Mae hysbysion fel hyn yn ffordd llawer gwell i godi ymwybyddiaeth o greulondeb i blant nag newid dy lun proffil Facebook am dri diwrnod.

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Cenedigrwydd

Annwyl Fyd,

Os nad oeddet ti’n gwybod, dwi’n Gymro. Mae’n wir. Mae gen i dystysgrif geni a phopeth.

Nid yn unig hynny, cefais fy ngeni i mewn i deulu oedd yn siarad Cymraeg.

Wel, dwi’n dweud hynny, dwi’n golygu cefais fy ngeni i mewn i deulu penderfynodd rhoi eu plant i mewn i ysgol Cymraeg. A dwi’n falch fod gen i’r gallu i siarad Cymraeg.

Ond mae yna rywbeth dwi ddim yn ddeall yn iawn. Pam fod cymaint o gasineb yn erbyn pobl cafodd eu geni mewn gwlad wahanol?

Mae’n deg dweud fod, fel fi, ar ryw gyfnod mewn amser, cefais di dy eni hefyd. Er gallaf fod yn o leiaf saithdeg y cant yn bositif nad oes neb ar wyneb y ddaear efo dewis i gael eu geni lle cawsant.

Ni allaf gofio, wythnos cyn i mi gael fy ngeni, gyrru neges i ymennydd fy mam trwy’r llinyn bogail yn dweud “dyma ni, cariad, gei di ollwng fi yn fan hyn”.

Na, nid oes neb wedi gwneud hynny. Os byddai’r gallu hwn gennym, yna byddwn i gyd mewn bywyd gwahanol i beth rydym nawr. Ond nid yw’n gwneud synnwyr i fi pan fydd rhywun o wlad benodol, gad i ni ddefnyddio Prydain fel esiampl, yn rhefru am sut na ddylai bobl estron fod yma.

“Y diawl Pwyliaid yna”, perchennog ystâd dosbarth uchaf, efallai o’r enw Sebastian, yn cychwyn. “Damnia, pam fod rhaid i ni agor y drws i Ewrop gyfan? Pam fod rhaid i’r Pwyliaid uffern yna ddod i’n gwlad ni, yn cymryd ein swyddi ni?”

Mae Edward, enw arall posib i berson arall posib gallai o bosib fod yn berchennog ystâd mewn lle ofnadwy o gain ym Mhrydain, gall o bosib ymateb i’r sylwad posib yna gyda’r Sebastian realistig o bosib gyda’r canlynol. O bosib.

“A ni fyddent yn stopio gyda’r Pwyliaid, Seb”, mae Edward yn cael caniatâd i alw Sebastian gyda sillaf gyntaf ei enw. Edward ydy tad Sebastian o bosib, wedi’r cwbl.

“Seb, gwranda arnaf i. Nid y Pwyliaid yn unig sydd yn dod yma, chwaith. Mae yna eraill. Ac i be? I ddwyn swyddi oddi wrth bobl Brydeinig sydd yn gweithio’n galed ac i wneud y wlad wych yma yn uffern.”

Mae’r gwas, fydd yn cael ei alw’n Jeeves gan na fedraf feddwl am enw gwell am was, a hefyd yn ddyn Pwylaidd cyfrinachol ei hun, yn cwestiynu pam fod ganddynt y gadwyn meddwl yma. “Pam fod chi’n meddwl fel hyn, syrs?” gofynnai. Mae newydd gerdded i mewn i’r rhefru.

“Beth? Dyna wyt ti eisiau, jeeves? Wyt ti eisiau enwau estron i gyd, heb allu i ddarllen nac ysgrifennu’r iaith Saesneg gwych, gerdded ein strydoedd? Dyna wyt ti eisiau? Wyt ti’n siŵr hoffet ti gael rhyw Almaenwr yn cerdded i mewn i Brydain fel petai’r Ail Ryfel Byd erioed wedi digwydd? Dyna wyt ti eisiau? Nid dyma ydw i eisiau. Dwi ddim eisiau unrhyw bobl estron yn dod yma, yn dwyn ein swyddi, yn bwyta ein bwyd, yn cysgu yn ein gwlâu.

“Ac os fyddi di byth yn rheoli’r wlad wych hwn rhyw ddydd, Jeeves, ac yn caniatáu i ddrysau Prydain cael eu hagor i bawb, mae’n canlyn mewn pobl afreolus yn malu fy ystâd gan-acr, yn bwyta fy ffesant, yn treisio fy Mildrid, ac yna fe fyddi di allan o waith. Wyt ti’n deall?”

Gwiriondeb

Beth rwyf yn feddwl ydy, dydy pobl fel hyn ddim yn gwneud unrhyw synnwyr i mi. Dydy’r ffaith fod pobl estron yn y wlad ddim yn golygu ei fod wedi mynd i fyny mewn fflamau. Pam na allet ddeall hynny? Nid yn unig hynny, dwi’n meddwl ei fod yn eithaf doniol pan mae Americanwyr yn meddwl fel hyn.

Nid ydynt eisiau pobl estron yn eu gwlad? Wel, yn dechnegol, na ddylai pob Americanwr symud, gan eu bod i gyd yn hynafiad o fewnfudwyr?

Ar drywydd gwahanol, pam fod pobl yn casáu tîm chwaraeon gwlad arall, am eu bod nhw o wlad arall?

Esiampl dda o hyn ydy’r Cwpan Byd FIFA diweddar. Pan roedd gêm oedd yn cynnwys Lloegr, roedd ychydig o sylwadau dwi wedi’i ddarllen gan cyd-Gymru oedd eisiau i rywun heblaw am Loegr ennill y gêm. Am ba bwrpas? Am mai Lloegr oedd o.

Dim oherwydd bod y tîm yn ddiffyg yr awydd i ennill, na’r ffaith fod canol y cae yn ddiffyg sylwedd, na. Am fod y chwaraewyr i gyd oedd yn chwarae i Loegr yn, yn rhyfeddol, Saesneg.

Ble mae’r rhesymeg yn hynny? Iawn, doeddwn i ddim eisiau i Loegr ennill y Cwpan Byd, ond dim ond am fy mod yn teimlo fod gan yr Almaen ochr gwell. Ond gallaf gyfaddef fod Lloegr yn dîm gweddus ac, os byddent ar eu gorau, wedi gallu mynd yn bellach yn y gystadleuaeth.

Dyna ddigon am y cwestiwn ‘pam fod pob gwlad efo’r potensial i gasáu ei gilydd?’

Fel soniais cynt, dwi’n Gymro. Nid yn unig hynny, dwi’n gallu siarad yr iaith hyfryd o Gymraeg. Mae’n wir.

Efallai pam fyddaf yn siarad Cymraeg byddai’r frawddeg yn debygol o wneud pob siaradwr Cymraeg arall ymgreinio mewn poen. Ond dyna sut fydda i’n teimlo pan fyddaf yn ceisio siarad Cymraeg. Gan nad yw fy ngallu yn yr iaith ddim mor uchel ag y hoffwn, dwi’n teimlo fod pawb yn barnu fi am fy niffyg sgiliau Cymraeg.

Gallaf ddarllen o’n iawn, dwi’n gallu ei ddeall yn berffaith. Ond mae yna un peth na allaf wneud yn hyderus, a dyna yw siarad ac ysgrifennu yng Nghymraeg.

Mae’n teimlo fel fy mod yn cael fy marnu pob tro dwi’n siarad Cymraeg. Nid oes gen i syniad pam fod hyn. Dwi bob tro’n tybio fod y person dwi’n siarad Cymraeg iddo, pwy bynnag ydynt, yn meddwl fy mod yn llofruddio’r iaith Gymraeg. Os ydy rhywun yn gwybod pam, atebion yn yr adran sylwadau, plîs.

Dwi wedi ysgrifennu llawer o erthyglau i Wicid, gyda rhai yn mynd ar CLIC [gan gynnwys hwn, woop! – gol cenedlaethol]. Nid yw’r un o’r rhain yn Gymraeg. Maen nhw i gyd yn Saesneg. Hyd yn oed pam mae’r erthyglau hyn yn cael eu cyfieithu i Gymraeg, dim fi ydy hwnnw. Ac, am ryw reswm od, dwi ddim yn hapus gyda hyn.

Hoffwn yn fawr iawn os byddwn yn gallu ysgrifennu yn Gymraeg, wir ar. Ond gwae fi, mae fy sgiliau i roi brawddegau at ei gilydd yng Nghymraeg yn dirywio pob dydd, ac nid yw’n helpu fy mod mewn cwrs yn y brifysgol lle nad oes neb yn gwybod Cymraeg. Damnia fo ac ati.

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Bywyd Modern

Annwyl Fyd,

Dwi wedi sylwi ychydig o bethau wrth i mi fyw fy mywyd.

Y peth cyntaf ydy fod Firefox efo gwiriwr sillafu a dwi’n credu ei fod wedi ei osod i Saesneg Americanaidd, ac nid Saesneg Cymraeg.

Damnia ti, y cadno o fflamau…

Hefyd, dwi wedi cychwyn cael rhyw syniad o fywyd o beidio siarad os nad oes rhywun yn siarad gyda thi. Ti’n gwybod. Mae fel nad oes gen i ddim byd diddorol i siarad amdano (ac fe fyddet yn cytuno os wyt ti wedi darllen fy mlog, nid oes dim diddorol yna… dim ond y bisâr…), felly pam siarad? Pam rhoi baich ar eraill gyda gwybodaeth ddiwerth sydd yn, wel, diwerth? Wedi dweud hynny, nid yw hyn yn meddwl na fyddaf yn siarad yn ôl os wyt ti’n siarad gyda fi, ond dwi ddim yr ymddiddanwr gorau.

Dwi ddim yn gallu meddwl am adeg ble gychwynnais sgwrs gyda sylwad. Mae bron bob tro wedi bod yn gwestiwn. Gofynna i Olygydd CLIC neu Wicid, a byddent yn debygol o gytuno. Mae bron pob e-bost dwi wedi ei yrru iddynt, wedi gofyn cwestiwn. Yr unig adeg arall pan dwi wedi cychwyn sgwrs ydy pan dwi’n dweud rhywbeth wrth rywun, fel ‘Mae gen i’r peth yna ti wedi gofyn amdano’, neu ‘mae rhywun yn chwilio amdanat ti’ neu wybodaeth fel hynny.

Fedra i ddim cofio cychwyn sgwrs gyda rhywbeth fel “o, roedd Chelsea yn ofnadwy neithiwr” neu “dwi’n crefu McDonalds”. Nid yw’n gwneud unrhyw synnwyr i mi i gychwyn sgwrs fel hyn. Yn ychwanegu at y ffaith nad wyf yn mynd allan llawer, dwi ddim yn gwylio llawer o ffilmiau ac ati, nid oes gen i lawer i siarad amdano. Iawn, os byddet yn gofyn i mi am Photoshop neu sut i gyflawni trosglwyddiad sbin coes mewn criced, yna gallaf helpu. Ond dwi yn eithaf anobeithiol pan ddaw i sgyrsiau ‘normal’.

Ac, i fod yn deg, mae’r delfryd wedi mynd drwodd i Fywyd 2.0 neu i’r bobl sydd ddim yn deall, bywyd ar-lein. Mae’n swnio’n eithaf truenus, ond dwi’n trio cadw ataf i’n hun ar Facebook ac ati. Dwi’n dileu unrhyw beth ar fy wal dwi ddim yn hoffi, neu sydd yn dweud fy mod wedi gwneud rhywbeth. Dwi wedi mynd cyn belled â dileu rhai grwpiau roeddwn i’n ffan ohonynt am nad oeddwn yn gweld pwrpas iddynt. Dydy’r ffaith dy fod yn canu yn uchel i ganeuon ddim yn golygu bod ymuno grŵp gyda phawb arall sydd yn gwneud hyn yn dy wneud yn uwchraddol na phawb sydd ddim yn ei wneud. Neu beth bynnag yw’r rheswm am ymuno’r grŵp. Os yw’n ffordd o gyfarfod pobl newydd, nid hwn yw’r ffordd gorau. Dwi newydd sylwi fy mod yn rhefru am rywbeth eithaf dibwynt.

Wedi dweud hynny, mae gen i gyfrif Twitter. Ar y pwynt o ysgrifennu’r annwyl lythyr hwn i ti, fyd, dwi wedi gwneud 2,402 tweet. Dwi wedi rhannu bron i ddau fil a hanner o feddyliau gyda’r we. Ond am rhyw reswm, dwi bron byth yn diweddaru fy statws Facebook. Dwi ddim yn gwybod pam. Wel, mae hynna’n gelwydd llwyr, dwi’n gwybod yn union pam. Ni allwn ddweud celwydd wrthyt ti.

Y rheswm na fyddaf yn newid fy statws ar Facebook ydy fy mod yn adnabod yr holl bobl dwi’n ffrindiau gyda nhw ar Facebook. Ac mae’r bobl dwi’n ffrindiau gyda nhw ar Facebook yn ymddangos fel bod rhyw fath o gytundeb yna pam fyddaf yn derbyn cais ffrind (neu mae ffrind yn derbyn fi). Dwi ddim yn derbyn eu cyfeillgarwch yn unig, dwi’n gwneud mwy na hynny. Dwi’n arwyddo cytundeb rhith, sydd y clymu fi i wybod beth sydd yn digwydd yn dy fyd di, ac i’r gwrthwyneb. Gyda Twitter, gall ddewis dilyn pwy bynnag hoffet, ac efallai na fyddent yn dilyn ti yn ôl. Ydw, dwi yn dilyn rhai o fy ffrindiau ar Twitter, ac maen nhw yn dilyn fi (am ryw reswm), ond dewis ydyw. Os ydw i’n penderfynu dwi ddim eisiau dilyn ti, gallaf stopio. Os dwi ddim eisiau bod yn ffrind i ti ar Facebook, mae’n fwy tebygol bydd y person wedi cythruddo na os fyddwn i wedi stopio dilyn nhw ar Twitter. Mae’n anoddach darganfod person sydd wedi stopio dilyn ti ar Twitter nag i ffeindio cyn-ffrind ar Facebook. Ac am ryw reswm, dwi’n hoffi’r ffaith hyn.

Am ryw reswm, mae dadlau bach wedi bod yn y gorffennol (ac na, wedi meddwl). Dwi ddim yn gwybod am beth, nac yn pryderu am hyn. Ond fe ddywedaf un peth, os byddai pawb yn dysgu cau eu cegau (neu, o leiaf meddwl beth maen nhw'n ei ddweud cyn ei ddweud), byddai’r byd yn le gwell, Neu o leiaf yn le distawach. Ond na, rydym yn byw mewn gwareiddiad ble mae rhyddid i siarad yn rhoi hawl i bobl beidio meddwl beth maen nhw am ei ddweud.

Weithiau, dwi’n meddwl byddai wedi bod yn well os na fyddai dynoliaeth wedi symud ymlaen mor sydyn. Dwi’n gwybod fod hi wedi cymryd miloedd o flynyddoedd, ond oherwydd hyn rydym yn lle rydym heddiw. Beth dwi’n golygu ydy, yr oes hon ydy’r oes lle nad oes brwydr go iawn am oroesiad, dim problemau dydd i ddydd sydd yn bygwth bywyd (os nad wyt ti’n un o’r bobl yna sydd yn credu fod diwrnod gwallt drwg yn rheswm rhesymol i ladd dy hun… ac os wyt ti, ti angen help). Yr unig beth mae pobl (wel, y rhan fwyaf o bobl, fel mae’n ymddangos i fi) yn poeni amdano ydy cael yn ‘high’, piso (neu feddwi) a chael rhyw.

Os byddwn ni yn yr un oes â phobl Oes Y Cerrig, byddai rheswm i frwydro, rheswm i ofni. Ond, os wyt ti’n meddwl fod balwnau a chlowniau yn rheswm i ofni, nid yw’r un peth â ofni gall dy deulu farw o ryw firws anadnabyddus neu wedi cael eu lladd yn eu cwsg.

Byddwn i wedi marw flynyddoedd yn ôl os byddwn yn byw’r bywyd hwnnw, ac eto, ni fyddet yn darllen hwn. Fel mae dynoliaeth yn symud ymlaen, mae’r angen i fod yn ymwybodol yn lleihau. Os yw hynny yn gwneud synnwyr.

Dwi ddim yn gwybod amdanat ti, ond dwi ddim yn gallu cofio’r tro diwethaf i mi fynd i’r gwyllt, a dychwelyd gyda mamoth i fwyd, Nid oes angen gwneud hyn nawr. Yr anifeiliaid mwyaf rydym yn eu lladd am fwyd ydy’r fuwch mae’n debyg. Efallai fy mod yn anghywir gyda’r ffaith yna, ond dwi’n golygu, nid oes angen i ni fyd i hela anifeiliaid peryglus am gwyd. A beth ydym yn ei wneud i lenwi’r bwlch hwn? Rydym yn lladd rhywogaeth ein hunain mewn rhyfeloedd am ein bod yn farus. Beth mae dynoliaeth wedi dod iddo?

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Duw

Nodyn – Dwi’n trafod Duw a chrefydd yn fan hyn, er dwi ddim yn trafod unrhyw grefydd benodol (os nad fynegwyd fel arall). Dwi ddim yn grefyddol, felly gan gysidro hyn, plîs paid pechu efo unrhyw beth dwi’n ddweud. Plîs cadwa feddwl agored wrth ddarllen hwn, a gobeithio ti’n hoffi’r erthygl.

Annwyl Fyd.

Dwi’n gwybod mai dim ond am un deg naw mlynedd yn unig dwi wedi bod yn cerdded y byd hwn, ond mae un pwnc sydd yn drysu fi.

Oes.

Duw.

Wel, Duw a chrefydd.

Un peth dwi ddim yn deall yn iawn ydy hyn. Dychmyga os byddwn i yn marw nawr, ac os byddai’r peth crefydd yma yn wir, a byddwn yn troi i fyny o flaen giatiau nefoedd gyda dau i bobl eraill. Mae’r cyntaf, efallai o’r enw Sue, yn ddynes grefyddol, ac wedi bod ers genedigaeth. Mae’r ail, gall fod yn Trefor, yn dreisiwr ac yn llofruddiwr.

Mae tri ohonom yno, yn edrych ar giatiau’r nefoedd, ac rydym yn clywed llais yn dweud, am ryw reswm mewn steil y sioe gêm ‘The Price Is Right’ “bydd un ohonoch yn mynd yn syth i uffern, bydd y gweddill yn mynd yn syth i’r nefoedd ac yn mwynhau bywyd tragwyddol gyda dy greawdwr”.

Wrth i’r tri ohonom ddod i adnabod ein gilydd, y consensws cyffredin ydy mai Trefor fyddai’r un fwyaf tebygol i fynd i uffern, gan ei fod wedi treisio a llofruddio.

Ond, beth ydy hyn?

Mae fy enw yn cael ei alw?

Pam?

Beth ydw i wedi’i wneud?

Mae’r llais ymchwyddol yn dychwelyd… “Doeddet ti, Gareth, ddim yn credu mewn Duw. Ac felly am hynny, ti yn cael dy gondemnio i dreulio tragwyddoldeb yn fflamau uffern.”

Dwi ddim yn gwybod dim amdanat ti, ond os oeddwn i yn farw, a dyna fyddai’n digwydd, byddwn i wedi cythruddo. Dwi ddim wedi gwneud dim o’i le. Felly pam ydw i yn mynd i uffern? Wel, mae’n amlwg, yn tydi?…

Ydy o?

Wel, roedd y tri ohonom yn gwybod fod Sue am gael i mewn. Ond doedd yr un ohonom yn gwybod fod Trefor wedi edifarhau am ei bechodau tua blwyddyn cyn iddo farw, ac fe gafodd i mewn i’r nefoedd. Tra’r unig beth dwi wedi’i wneud ydy byw bywyd di-drosedd, a dwi dal yn cael fy ngyrru i dreulio tragwyddoldeb yn uffern, i gyd am fy mod wedi ei chael yn anodd credu mewn unrhyw fath o grefydd.

Dwi ddim yn gwybod amdana ti, annwyl fyd, ond pa blaned gall sydd yn gadael i dreisiwr a llofruddiwr gael i mewn i’r nefoedd am ei fod wedi dweud  “dwi’n sori”? Dwi yn wastad wedi meddwl  fod y rhai da i fod i gael eu gwobrwyo, tra mae’r drwg yn cael eu cosbi. Efallai fy mod i’n ddiniwed nawr, ond ni fedraf i weld sut gall peidio cael ffydd mewn Duw yn drosedd gwaeth na threisio, pedoffilia a llofruddiaeth. Ond, os ydy pedoffeil (er esiampl) yn dewis dweud “Maddeua i mi, fy arglwydd,  am fy mhechodau”, mae’r person hwnnw efo llwybr pendant i’r nefoedd? Ble mae’r callineb yn hynny?

Dwi ddim yn gweld fy hun yn bod yn grefyddol byth, ond ni allaf fod yn sicr. Pan gychwynnais i’r Ysgol Uwchradd, nid oedd gen i unrhyw ddiddordeb mewn celf a cherddoriaeth. Nawr dwi’n astudio Technoleg Greadigol, yn dylunio amryw bethau ac yn creu cerddoriaeth fy hun (ond dim ond y gerddoriaeth, dwi ddim yn gallu ysgrifennu geiriau’r gân o gwbl). Dim rheswm pam dwi wedi dweud hyn wrthyt ti, dim ond ei fod yn dangos fod pobl yn newid, hyd yn oed os ydy’r esiampl dwi’n ei roi yn un sâl.

Ond, ar linell crefydd, dwi ddim yn gallu gweld fi'r dyfodol yn bod yn grefyddol. Pam dwi’n darllen neu’n dysgu rhywbeth am grefydd, nid yw’n gwneud unrhyw synnwyr i mi.

Un esiampl ydy yn ystod priodasau, mae’n dweud (os ydw i’n cofio yn iawn) fod merched yn cael eu rhoi i’r gwŷr. Roeddwn yn meddwl mai undeb o ddau o bobl mewn cariad (heterorywiol neu hoyw) oedd priodas i fod, i fyw eu bywydau mewn hapusrwydd gyda'i gilydd, nid i ddyn fod yn berchen ar ei wraig (dwi ddim yn sicr sut byddai hyn yn gweithio mewn priodas hoyw, ond efallai ei fod yr un peth).

Rhywbeth arall sydd yn drysu fi. Mae Duw i fod yn ‘endid perffaith’ yntydi? Rhywun sydd yn gallu gwneud dim o’i le? Felly, pam fod pobl ofn Duw?

Do, fe wnaeth Ef y ras dynol (dwi ddim yn credu hyn, dwi’n defnyddio beth mae crefydd yn credu i ddadlau fy ochr). A pan mae’r ras dynol yn gwneud pethau, rydym eisiau bod gyda meistrolaeth (er esiampl, yn feistr o robotiaid a thechnoleg ddigidol). Rydym hyd yn oed wedi meistroli ras ein hunain (e.e. caethwasiaeth). Felly os ydy hyn yn anghywir, i fod mewn meistrolaeth, neu i fwlio eraill i wneud ein gwaith… byddai Duw yn gwneud yr un peth, gan mai ef ‘wnaeth’ y ras dynol?

A rhywbeth arall. Mae un o’r deg gorchymyn y ffydd Gristnogol ydy, dwi’n credu, i beidio addoli cerfluniau o Dduw (cywira fi os ydw i’n anghywir). Ond, fel ras dynol rydym i fod wedi ein gwneud gyda delwedd Duw neu rywbeth fel hynny, dyw hyn ddim yn golygu fod unrhyw gerflun sydd yn cael ei wneud yn addoli delwedd pwnc y cerflun a hefyd Duw ei hun?

Dwi’n gwybod, fyd. Dwi’n meddwl llawer gormod. Byddai’n well gen i feddwl gormod nag dim meddwl o gwbl. Dwi’n gobeithio fod hyn ddim wedi tramgwyddo unrhyw un, dim ond un un deg naw oed sydd wedi drysu efo crefydd ydw i. Rhywun eisiau helpu?

Diolch i ti, fyd.