Annwyl Fyd - Gyrfaoedd

Annwyl Fyd,

Dwi’n un deg naw oed, ac felly wedi bod yn meddwl am y swydd ddelfrydol i mi.

Pan oeddwn yn ifanc, roeddwn wedi meddwl bod yn bensaer. I fod yn onest, tua chwech oed oeddwn i a doedd gen i ddim syniad go iawn beth mae pensaer yn ei wneud, dwi’ meddwl mai’r ffaith oedd fy mod yn hoffi’r gair.

Fel roeddwn yn tyfu, roedd y syniad o swydd ddelfrydol yn newid i mi. Un tro, fe gysidrais beidio cael swydd arferol ac anelu am yrfa mewn criced, er cyfnod byr iawn oedd hyn, a dwi’n beio rhai pobl yn y clwb criced roeddwn yn aelod ohono am y ffaith hon.

Wrth i mi gychwyn blynyddoedd TGAU fy mywyd, o’r diwedd darganfyddais yr yrfa i mi – dylunio graffig. Dim syniad pam darodd hyn fi, efallai mai’r golygu delweddau diddiwedd roeddwn yn ei wneud ar yr adeg oedd o.

Nawr, dwi ar y llwybr i gael swydd yn y diwydiant dylunio graffig. Dwi’n astudio Technoleg Greadigol yn yrATRiuM (cyfadran Caerdydd o Brifysgol Morgannwg), sydd yn edrych ar wahanol agweddau amlgyfryngau fel fideo, radio, y rhyngrwyd a graffig.

Dwi hefyd yn cymryd rhan fawr yn Wicid, sydd yn helpu fi i fagu hyder yn ysgrifennu a phethau eraill mewn ffordd eithaf rhagorol. [A joban dda iawn ti’n gwneud hefyd, Crazy D! – gol cenedlaethol]

Fe wyliais sioe deledu ar BBC Three noson o’r blaen. Junior Doctors: Your Life In Their Hands, ac mae’n dangos grŵp o feddygon myfyrwyr a’u siwrne i ddod yn feddyg yn eu pwnc dewisol, bod hynny yn llawfeddygaeth neu feddygaeth.

Fe wnaeth i mi feddwl, fel llawer o bethau eraill mewn bywyd, pa fath o help fydd fy swydd i fel rhan o ddatblygiad y dras ddynol?

Edrycha ar y gwahanol genre o yrfaoedd sydd allan yna. Mae doctoriaid yn helpu gwella’r rhai sydd wedi anafu, tra mae dynion tân yn mentro eu bywydau i achub pobl a diffodd tanau. Mae’r heddlu yn gwneud yn siŵr fod pawb yn cadw at y gyfraith.

Mae hyd yn oed cerddorion yn gwneud pethau da at ddynoliaeth. Wel, weithiau beth bynnag. Mae rhai cerddorion yn dod a heddwch a llawenydd i’r mwyafrif o bobl, tra mae eraill, llai talentog yn dylanwadu ar eraill i ymuno llwybr gyrfa gerddorol i ddangos iddynt sut mae gwneud yn iawn.

Ac yna mae fi, yn eistedd yn fy ystafell, gyda Photoshop neu Illustrator ar agor ar fy nghyfrifiadur a dwi’n meddwl i fi fy hun “am fyd rhyfeddol”. Wel, nid mewn gwirionedd, dwi’n meddwl “beth dwi’n wneud?”

Dwi’n gwybod, efallai fy mod yn hollol anghywir gyda hyn, ond yr unig beth dwi wedi gweld dylunydd gwe neu rywun o ddylanwadu eraill ydy drwy ddylunio gwefannau neu astudio’r llawenydd teipograffeg. Ac ydw, dwi yn siarad o brofiad. Yr unig beth ddywedaf ar y mater hwn ydy “Myriad Pro i ennill”. Hynny a “dweud na wrth gyffuriau a Comic Sans.”

Er, nid dyma’r unig beth i groesi fy meddwl.

Nawr, os wyt ti wedi cyfarfod fi mewn person, mae’n eithaf hawdd gweld nad wyf yn un o’r bobl yma sydd yn cymryd balchder yn ei olwg. Dwi ddim yn gweld y pwynt, os dwi’n hollol onest gyda thi. Oes, mae rhaid i ti fod yn weddus, ond ni fyddwn ymhell iawn o’r gwir os byddwn yn dweud fod rhai pobl yn mynd ar peth i’r eithaf.

Yn un o fy swyddi delfrydol, bod yn ddylunydd graffig neu we, fy ngwaith fydda creu gwefannau neu raffeg sydd yn edrych yn lyfli. Efallai bydd gen i hyd yn oed gwaith yn brwsio aer modelau. Dwi’n meddwl ei fod yn od fod fy swydd ddelfrydol yn wrthgyferbyniad hollol ohonof i fy hun. Mae’r swydd yn ddibynnol hollol ar olwg pethau, tra dwi ddim. Wyt ti’n meddwl fod hynny yn ‘match made in Heaven 2.0’?

Cyn i mi ymadael â thi, Fyd, mae’n rhaid i mi gyfaddef na nid dylunio graffeg ydy fy swydd ddelfrydol bennaf. Na, y diwydiant cerdd ydy honno, er mae hi bob tro yn ddefnyddiol cael cynllun tu cefn yn tydi?

Ers i mi ddysgu chwarae offeryn – dros dair blynedd yn ôl nawr, teimlo fel dau a hanner yn unig… - dwi wedi bod eisiau bod mewn band. Dwi wedi perfformio efo band, ond nid yw Eisteddfod yr ysgol yn cyfri fel taro’r top, ond mae’n gychwyniad er hyn.

Yn y blynyddoedd diweddar, dwi wedi bod yn chwilio am rywun i helpu fi gyda’r caneuon dwi wedi ysgrifennu. Ia, i ychwanegu mwy o lafoerio i’r miliynau o terabeitiau o gynnwys dibwynt ar y rhyngrwyd, dwi wedi creu a llwytho ychydig o ganeuon. Ond, nid oes geiriau iddynt.

Ers y can cyntaf ysgrifennais (gyda’r teitl digonol “Argh”), dwi wedi bod yn chwilio am ganwr/ysgrifennydd caneuon i helpu fi ysgrifennu geiriau i’m nghaneuon. Fydda ti’n hoffi helpu fi, annwyl fyd?

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Cerddoriaeth

Annwyl Fyd

Wyt ti’n hoffi miwsig? Dwi yn. Dwi’n meddwl ei fod yn ffynhonnell adloniant grêt i’r clustiau. Er, nid cymaint ag i’r llygaid.

Na, dwi ddim yn ceisio bod yn ddoniol yn fan hyn. Roeddwn i’n meddwl ei fod yn sylwad synhwyrus pan gododd yn fy mhwn. Bydd rhaid i mi esbonio fy hun mewn mwy o fanylder.

Rhyw. Mae miwsig yn llawn ohono. Naill ai mewn fideos miwsig neu yn y caneuon eu hunain. Ac yn bersonol, dwi ddim yn gweld y pwynt.

Wel, yn amlwg, mae yna bwynt iddo – arian.

Mae rhyw yn gwerthu. Edrycha ar R&B, mae’n llawn merched yn dawnsio o gwmpas dynion eithaf diflas wrth iddynt ganu am faint o arian maent wedi’i gael drwy gael gwared ar y gelynion yn y cyffiniau a chasglu cyflog o fargeinion cyffuriau. Wel, dyna’r fersiwn “cyfeillgar i’r we a’r Daily Mail” beth bynnag.

Iawn, nid yw bob cân R&B fel hyn, ond mae’r mwyafrif yn. Wel, yn fy marn i mae o beth bynnag. Dwi hefyd yn ei chael yn anodd credu fod R&B y dydd modern wedi deillio o ddyddiau gwir ‘rhythm a blues’, lle'r oedd “urbane, rocking, jazz based basic with a heavy, insistent beat” yn dod yn fwy poblogaidd, yn ôl y wefan adnabyddir fel Wikipedia.

Beth oeddwn i’n sôn amdano? O ia, rhyw mewn fideos miwsig. Mae hwn yn un rheswm pam dwi’n casáu grwpiau fel JLS, lle maent yn defnyddio eu corf i werthu eu (gad i ni fod yn onest am funud bach dwyfol yn fan hyn) cerddoriaeth eithaf diflas.

Er dwi’n gwybod fod llawer iawn o ryw yn cael ei ddefnyddio mewn miwsig roc hefyd, fel y cân Go That Far gan Bret Michaels. Mae dau fideo miwsig wedi bod i’r gân yna, un gyda’r band yn perfformio o flaen cefndir gwyn ac un gyda lluniau o ferched hanner noeth yn dawnsio o gwmpas tra mae’r “rocwyr” gwrywaidd yn gwylio nhw. Nawr, gan fy mod i’n wryw, byddet ti efallai’n debygol o honni fy mod i’n ffafrio’r fideo gyda’r merched yn dawnsio gyda’i bronnau hanner allan, ond byddai hynny’n rhywiaethol ohonot. Mewn gwirionedd, dwi ddim, mae’n llawer gwell gen i'r fideo gyda’r band yn unig, hyd yn oed os ydy’r prif leisydd yn edrych fel ei fod ar un neu ddau o wlâu haul.

Gad i mi ddweud wrthyt ti ar y cychwyn, dwi ddim yn ffan fawr o Justin Bieber na Miley Cyrus. Pam? Wel, i mi, nid oes grŵf iddynt. Mae eu caneuon yn arferol yn y synnwyr nad oes dim newydd, maen nhw’n defnyddio’r un hen fformiwla i ennill arian. Tra bydd eraill yn dweud fod y caneuon yn ddim ond canlyniad cylch system dreulio anifail, neu’r gair rheg pedwar llythyren sydd yn cyfleu hyn yn haws, ond gallai fod wedi’i olygu allan. O wel.

Dyna sydd yn fy nghael i. Dwi ddim yn deall pam fod pobl yn dweud nad ydynt yn hoffi band neu grŵp oherwydd eu bod nhw, i roi’r peth yn ysgafn, yn sbwriel. Pam eu bod nhw’n sbwriel? Ydy hyn am fod eu caneuon yn swnio’n rhy debyg i’w gilydd? Na, am eu bod nhw’n crap ydy o, ond i roi o ychydig yn fwy cras ond yn llai amlwg nag os faswn i’n dweud s**t.

Fel dywedais, dwi ddim yn hoffi miwsig Justin Bieber. Efallai ei fod o’n berson talentog ac yn foi neis iawn, ond dwi’n ei chael hi’n od iawn fod rhywun sydd yn gallu chwarae nifer o offerynnau yn canu mewn genre miwsig sydd yn adnabyddus am gerddoriaeth tiwinio-awto ac electroneg. Dwi ddim yn hoffi’r genre yma, a dwi’n amau na fyddaf byth.

Ond un peth sydd yn gwylltio fi ydy pan mae rhywun yn dweud “Dwi ddim yn hoffi’r band yna, maen nhw’n rhy prif lif.” Tarodd hyn fi yn ddiweddar pan ofynnais i rywun os oeddent yn hoffi Muse, ac fe ddywedodd o ei fod yn hoffi gwaith cynnar Muse, ond fod yr albwm newydd yn rhy “mainstream”.

Mae huna’n sylwad eithaf od i wneud, meddyliais i fi fy hun. Ni ddylet ti gasáu band neu grŵp am eu bod nhw’n boblogaidd, fe ddyla’ ti gasáu nhw oherwydd rhywbeth arall. Os na bod nhw wedi dweud fod Muse yn rhy prif lif iddynt er mwyn edrych yn ddwfn ac yn ddirgel – ac os felly, maen nhw angen help. Neu ydy hynny rhy prif lif iddyn nhw hefyd?…

Dwi ddim poeni llawer am y genre cerddoriaeth. Dim ond ei fod efo rhyw fath o grŵf, yna mae’n fath fi o fiwsig. Dyna un rheswm pam fyddaf yn mwynhau bandiau fel Skindred (sydd yn y fideo uchod), Muse, Rise Against a Pearl Jam. A rheswm arall pam nad oes Westlife na Jedward ar fy iPod. Dyddiau da, eh byd?

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Yr Iaith Gymraeg

Annwyl Fyd,

Dwi wedi sôn ychydig gwaith yn y tameidia bach hyn o’m meddwl fy mod i’n Gymraeg. Nid yn unig hynny, ond yn siaradwr Cymraeg.

Pam ydw i’n sôn am hyn eto? Wel, mae hi’n ddydd Gŵyl Dewi ar y cyntaf o Fawrth. Ac fel yr ydym i gyd yn gwybod, Dewi Sant ydy nawddsant Cymru.

Dros y blynyddoedd diwethaf yma, mae wedi taro fi nad ydw i’n siarad fy mamiaith mor aml ac mor hyderus ac y dylwn i. Trwy fy mywyd addysg orfodol fe astudiais yn yr iaith Gymraeg, yn defnyddio geiriau syml fel “helo” a “does dim creision yn y cwpwrdd: i gychwyn, yna’n symud ymlaen i astudio barddoniaeth o’r enw Glas a Damwain ar gyfer TGAU.

Er, yn ystod fy nghyfnod yn y cartrefi addysgiadol sydd ag enw am gadw ein mamiaith yn fyw – neu, yn fyr, ysgolion Cymraeg – fe wnes i’r gwrthwyneb i ddweud y gwir, ddim yn siarad llawer o Gymraeg yn yr ysgol a byddai’r athrawon wedi hoffi.

A dyna’r peth, nac yw e? Os ydy rhywun yn dweud wrthyt ti drosodd a throsodd i wneud rhywbeth, ti’n fwy tebygol o wrthryfela. Dwi’n meddwl. Wel, dyna beth maen nhw’n ddweud wrthyf beth bynnag.

Y mwy clywais gan yr athrawon “Siaradwch Gymraeg”, y llai tebygol oeddwn o wneud hyn wedi iddynt fynd. Efallai mai dim ond fi ydy hyn, ond dyma oedd yn digwydd, os oeddwn i’n ymwybodol fy mod i’n gwneud hyn neu beidio.

Dim ond wrth gymryd y camau olaf o astudio fy Lefel A darodd y peth fi a sylweddolais fy mod wedi colli llawer iawn o bosibiliadau i siarad Cymraeg. Ceisiais siarad y lingo mor aml â phosib cyn y diwrnod terfynol. Ond gwae fi, roeddwn wedi colli’r cyfleoedd. Dwi nawr yn y brifysgol, ac yr unig un yn fy nghwrs sydd yn gallu siarad Cymraeg rhugl. Mae hefyd yn gwneud i mi deimlo’n ddrwg nad wyf wedi cyflwyno unrhyw erthyglau yn Gymraeg i CLIC na’i chwaer wefannau, gan nad oes hyder gen i o gwbl yn ysgrifennu Cymraeg.

Pam ydw i’n rhoi’r wybodaeth yma i gyd i ti? Pa ffwdan, dwi’n siarad Cymraeg, beth mae hyn yn arwain ato?

Wel, roeddwn i’n cael trafodaeth gyda chymar pobl ychydig yn ôl, a dyma un aelod o’r drafodaeth yn codi pwynt eithaf bisâr. Dywedom mai ei gred nhw oedd y dylai Llywodraeth Cynulliad Cymru roi diwedd ar y crwsâd o ddod â’r iaith Gymraeg yn ôl yn fyw a chanolbwyntio ar roi gwersi gramadeg ac atalnodi yn yr iaith Saesneg i ieuenctid heddiw.

Ychwanegom fod popeth yn marw rhyw bryd neu’i gilydd, a byddai’n well i’r iaith Gymraeg farw ynghynt yn hytrach na’n hwyrach.

A dwi’n eistedd yna yn meddwl… Beth?

Dyw hyn yn gwneud dim synnwyr i mi o gwbl.

Ia, dim ond ychydig dros bumed o boblogaeth Cymru sydd yn gallu siarad Cymraeg yn rhugl, gyda’r mwyafrif o’r rheini yn byw yn Ynys Môn a Gwynedd, ond mae’n tyfu bob blwyddyn. Mae’r cyfanswm o siaradwyr Cymraeg yng Nghymru wedi codi o 508,098 yn 1991 i 582,368 yn 2001. Mae’n helpu fod llawer o bobl ifanc rhwng pump a pymtheg oed yn gallu siarad yr iaith (40.8% i fod yn fanwl). Golygir hyn fod mwy o bobl ifanc yn astudio yn yr iaith.

Mae’n rhaid bod hyn yn golygu bydd ieuenctid heddiw yn cario’r fflag i wneud Cymru gyfan yn gwbl Gymraeg? Nid os oes ganddo’r meddylfryd soniais amdano gyna.

Os byddai’n iaith farw, yna efallai byddwn i wedi cytuno gyda’r adnabyddiaeth ddienw cefais y drafodaeth yma gyda nhw. Os byddai’r statudau i gyd yn dangos fod y cyfanswm o siaradwyr Cymraeg yn gostwng bob deg mlynedd, yna efallai byddwn i ychydig yn fwy tyner tuag atynt pan maen nhw’n dweud dylai’r Llywodraeth Cynulliad Cymraeg ganolbwyntio ar ramadeg Saesneg. Ond nid yw’n gostwng. Mae’n tyfu. Ac, gobeithio, bydd wedi tyfu hyd yn oed fwy na’r cyfrifiad diwethaf yn 2001. Ond, bydd rhaid disgwyl i weld beth mae statudau cyfrifiad eleni yn dweud wrthym am yr iaith Gymraeg,

Dwi yn deall, ar y llaw arall, pam eu bod wedi dweud beth ddwedant. Mae’n bwysig rhoi addysg dda i ieuenctid Cymru. Mae hefyd yn bwysig rhoi gramadeg da iddynt. Ond, i fod yn gwbl onest, ydy hyn werth aberth iaith sydd yn rhoi dimensiwn hollol newydd i Gymru er mwyn rhoi dealltwriaeth well o’r iaith Saesneg i’r ieuenctid?

Dwi ddim yn meddwl.

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Hyder

Annwyl Fyd

Beth ydy’r pwynt?

Beth dwi’n golygu ydy, mae yna bob tro rhywun sydd yn well na ti rhywle yn y byd. Rhywun sydd yn gallu rhedeg yn fwy sydyn, chwarae’n well (bod hynny’n chwaraeon neu’n offeryn) neu efo gallu ieithyddol uwch na ti.

Yn amlwg, mae hwn yn sôn am ‘Hyder’.

Beth dwi’n golygu ydy, gallet ddweud nad oes gen i hyder. Yn ystod y penwythnos preswyl diwethaf (yr adeg dwi’n ysgrifennu hwn, yn rhyfeddol), dwi wedi cyfarfod pobl sydd yn hunandybus neu’n hyderus (neu’r ddau). Un o’r pethau roedd rhaid i mi wneud oedd rant tri deg eiliad am unrhyw beth. Cychwynnais i un fi ar alcohol, dwi’n casáu fo a phopeth amdano.

Neidiodd un person i mewn,  a chychwyn mynegi ei farn. Y hiraf roedd y person hwn yn gwneud hyn, roedd y grym yn glir i weld. Trechodd y person yma fi mewn hyder. Doedd gen i ddim, nid i ddadlau, dwi’n credu fod fy marn i mor ddilys â’r person nesaf sydd yn credu fod rhywun yn rhywle ddim yn derbyn eu synfyfyrio.

Y mwyaf roeddwn i’n gwrthsefyll fy marn, roedd y person yma’n curo fi gyda’u hyder yn galetaf. Yn y diwedd cerddais i ffwrdd a mynd yn ôl i’m hystafell, ac yn gyd-ddigwyddiadol roedd gwely ynddo.

Wrth i mi eistedd ar fy ngwely, yn yfed o fotel o ddiod, sylweddolais rywbeth. Yr unig ffordd ti’n gallu cael ymlaen yn y byd yma ydy i gael hyder.

Un esiampl, dwi’n credu dwi wedi trafod efo ti o’r blaen, ydy efo canmoliaethau. Dwi’n meddwl llawer o bethau hyd yn oed cyn i mi gysidro canmol rhywun, fel “Sut fydden nhw’n ei gymryd?”. “Fydda i’n swnio fel stelciwr?” a “Beth ydy’r pwynt, maen nhw wedi clywed y cwbl o’r blaen”. Tra byddai person llawer fwy hyderus yn canmol eu targed yn hawdd.

Yn cyfeirio at y brawddegau cyntaf dwi wedi ysgrifennu. Dwi’n clywed nifer o bobl yn dweud “Paid gwrando arnyn nhw” neu “Paid cymharu dy hun yn eu herbyn”.

Pam ddim?

Mae gen i obsesiwn bach efo ystadegau, mae gen i ddiddordeb mawr mewn sut mae stwff penodol yn ymdopi a sut mae wedi datblygu. Nawr, os na fyddwn i’n cymharu fy hun yn erbyn pobl eraill, yna fyddwn i ddim yn gwybod lle ydw i yn y byd mewn proffesiwn neu allu penodol.

Dyma brif esiampl. Wrth astudio am fy lefel A, roeddwn i’n treulio amser gydag ychydig o hogiau. Roedd pob un ohonynt yn chwarae gitâr, gydag un neu ddau yn chwarae gitâr bas a drymiau. Roedd tri o bobl yn y dosbarth yn chwarae’r drymiau – fi, Bob a Bill.

Roedd Bob wedi chwarae’r drymiau am gyfnod hir, ac roedd hynna'n glir wrth ei glywed yn chwarae’r offeryn. Roedd Bill, ar y llaw arall, yn ddysgwr, fel fi, ond roedd o’n eithaf da.

Dwi ddim yn sicr sut mae Bill yn gweld pethau, dwi’n credu fod gen i’r un lefel sgil ag ef. Nid ydym yn feistr ar yr offeryn, ond byddai rhywun yn gofyn i ni dorri allan curiad neu jamio i riff mae’r gitarwyr yn chwarae, yna byddai Bill a finnau yn gallu gwneud hyn yn eithaf rhwydd. Oedd, roedd Bill yn well na finnau mewn rhai agweddau ac roeddwn i’n well mewn rhai eraill.

Ond, o gymharu â Bob, byddai’n ymddangos mai dim ond amaturiaid syml ydym ni. Os byddet ti’n graddio ni ar ein gallu o un i ddeg, byddai Bob yn naw a chwarter, tra byddai Bill a finnau yn rhannu pump a hanner eithaf parchus. Os na fyddwn i’n adnabod Bob neu Bill, fyddwn i ddim yn gwybod beth dwi’n anelu at na sut dwi’n gwella.

Ac eto, dwi’n gwneud hynny mewn pob agwedd o’m mywyd – yn golygu delweddau, deallusrwydd, chwarae offerynnau, hyd yn oed y ffordd mae pobl yn siarad a'u barn (ond dwi’n gwneud hynny mewn ffordd ddeubegwn, ddim o un i ddeg. Dwi’n gobeithio fod hynna yn gwneud synnwyr).
Dwi’n gobeithio, annwyl fyd, nad wyf wedi colli ffrind ynddot ti wrth i ti ddarllen y glafoerio difeddwl yma. Plîs maddeua fi am fy ngwiriondeb, fe ymchwilia’i fewn i sut i adennill fy hyder.

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Trais

Annwyl Fyd.

Mae’n saff dweud nad wyf i mewn unrhyw ffordd yn wryw alffa. I ehangder mwy, dwi’n fwy o wryw omega nag un beta. Dwi ddim efo llawer o ddewrder, nac efo hyder.

Dwi ddim efo dewrder corfforol epig ychwaith, felly dwi erioed wedi bod mewn cwffio corfforol. Wel, nid yw hynny yn hollol wir. Fe wnes i grogi hogyn pan oeddwn i yn flwyddyn naw am ei nad oedd wedi bod yn hollol groes o gwrtais i mi yn y tair blynedd diwethaf. Ar ôl i mi ei ddal yn erbyn y wal, yr unig beth oedd ganddo ond digrifwch tuag ataf am weddill y blynyddoedd adnabuwyd ein gilydd. Ond ia, dwi ddim yn cynghori neb i wneud hynny, dim ond fflipio’n fisged blas dicter wnes i. Neis.

Beth dwi’n anelu tuag ato ydy trais. Dwi ddim mewn unrhyw ffordd yn dda gyda thrais na chwffio. Dwi’n ei chael yn anodd i hyd yn oed gwylio bocsio heb boeni am sgil effaith posib bydd y rhai sydd yn cymryd rhan ynddo yn ei ddioddef, fel trwyn gwaedlyd, neu golled clust. Wyddet ti byth.

Rwy’n poeni cymaint fel nad wyf yn deall pam fod pobl yn chwilio yn unswydd ar YouTube am bobl yn cwffio. Roeddwn i’n dyst i hyn yn ystod darlith Electroneg. Roedd un myfyriwr nad oedd â chlem beth i wneud, a ni ofynnodd chwaith. Felly, i ffwrdd ag ef ar y Tube o’r math You, teipio ychydig o eiriau, clicio ar linc ac mor sydyn a ganiatâi cysylltiad band llydan y brifysgol, dyma fideo yn ymddangos ar y sgrin.

Ei deitl? Rhywbeth tebyg i “World’s Best Knockouts”.

Ac na, nid am focsio oedd o.

Roedd y fideo yn fontage o ddynion yn taro dynion eraill allan am amryw resyma. Un ai i sefyll i fyny drostynt eu hunain wrth i grŵp geisio aflonyddu eu noson, i ffyliaid llwyr yn curo eu hunain yn bwlp am eu bod llawn alcohol a’r camsyniad fod cryfder yn hafal i bopeth yn y byd.

Ble mae’r hudoliaeth yn hynny?

Mae fel yr ysgol, pan mae bron i bawb yn ffurfio cylch o gwmpas rhyw bobl hurt sydd yn cwffio wrth weiddi “ffeit” mewn ffordd gor-frwdfrydig. I fod yn onest, dwi ddim yn gwybod beth sydd waethaf – y rownd adolesent o 'ffisticyffs' neu’r gweiddi di-stop gan y wal gron o wylwyr i annog casineb i’r byd.

Ond, beth dwi’n ceisio’i gyrraedd yn fan hyn? Wel, roedd o’n rhywbeth clywais gwpl o ddiwrnodau yn ôl.

“Ydy hi’n dderbyniol i daro dy blentyn byth?”

Dwi ddim yn gwybod, ond mae hynny yn rhywbeth eithaf od i ofyn. Yn amlwg, mae hi yn dderbyniol i daro dy blentyn. Wel, dim ond os ydynt yn dioddef eu bywydau. Dwi ddim yn arbenigwr, gan nad oes gen i blant ac ati, ond mae’n ymddangos yn eithaf eithafol i daro dy blentyn di ond am eu bod wedi gwneud rhywbeth bach fel peidio gwrando neu rywbeth tebyg.

I mi, dim ond ar un adeg mae hi’n dderbyniol i daro plentyn, a hyd yn oed wedyn maen nhw ymhell ar eu ffordd i oedolaeth. Fel yr wyf wedi dweud o’r blaen, dwi’n meddwl yr unig amser mae’n dderbyniol ydy os ydy plentyn yn dioddef eu bywyd. Gyda hyn, beth dwi’n golygu ydy gwastraffu ei fywyd ac arian ar alcohol a chyffuriau.

A gyda hynny, dwi ddim yn golygu byddaf yn rhoi slap i wyneb fy mhlentyn y cyfle cyntaf ddaw wedi i mi sylweddoli eu bod wedi cymryd y newyn, ond os ydw i’n gweld mai eu presennol fydd diwedd eu dyfodol ac nad ydynt yn gwrando, yna efallai byddwn i’n rhoi smacen sydyn. A dim ond os ydw i wedi gwylltio’n ofnadwy ac yn teimlo’n rhwystredig.

Er, gan y byddwn i’n cysidro fy hun yn berson eithaf hen ffasiwn, fyddwn i ddim yn gwneud hynny os mai benyw oedd y plentyn. Neu, i roi o mewn termau gwahanol, os byddai gen i ferch yn ddibynnol ar grac.

Dwi erioed wedi meddwl ei fod yn dderbyniol bod yn dreisgar tuag at ferched.  Wel, mae yna wastad eithriad sydd yn torri’r gyfraith. Yn yr achos hwn, os yw merch yn ceisio lladd fi. Os byddai merch o’r enw Sunita, er esiampl, yn dod ataf i gyda chyllell gegin a phaced o greision Marmite, yna yn amlwg fe wna’i gwffio’n ôl. Wel, dwi’n dweud cwffio’n ôl, byddwn i yn ceisio amddiffyn fy hun, yn y ffordd gorau fydda’n gwneud y lleiaf o niwed iddi hi. A gan nad oes gen i unrhyw brofiad o hunan amddiffyniad, efallai byddaf yn gwneud niwed iddi’n ddamweiniol. Yn anfwriadol, wrth gwrs.

Ond, un peth sydd yn taro fi fel bod yn eithaf bisâr ydy rhywbeth digwyddais glywed ychydig yn ôl. Dywedodd un dyn rhywbeth tebyg i “os ydy merched eisiau’r un hawliau â dynion, yna fe ddylai nhw fedru cymryd pwnsh neu fynd yn ôl i’r gegin”, sydd, i mi, yn ymddangos ar yr ochr eithaf rhywiaethol o’r sbectrwm.

Dwi ddim yn deall y broses meddwl yna. Fe ddylai cyfartaledd fod i bawb, nid i’r rhai sydd efo pidyn yn unig. Efallai dyna beth maent yn golygu drwy ddweud – “Mae pawb yn cael ei eni’n gyfartal, er mae rhai pobl yn cael eu geni yn fwy cyfartal nag eraill”. A beth bynnag, dwi’n gwybod am rhai merched sydd yn gallu cymryd pwnsh yn llawer gwell na allwn i, a gallai ddelio mwy o niwed yn ôl. Ac na, nid ymchwil gwyddonol mo hynny, dwi ddim wedi leinio pobl i fyny a chychwyn pwnsio nhw, yn gadael iddynt bleidleisio pwy roddodd y poen mwyaf, yna gwneud yr un peth wrth iddynt guro ni i hanner marwolaeth.

Dal ar am funud, pam fod rhaid iddo fod yn dderbyniol fod yn dreisgar tuag at unrhyw un beth bynnag? Iawn, fedrai ddeall ychydig pam mewn chwaraeon, ond ddim mewn bywyd cyffredinol.

Diolch i ti, fyd.

Annwyl Fyd - Canmoliaeth

Annwyl Fyd.

I fod yn onest, dwi’n meddwl fod y gelf o ganmoliaeth yn beth eithaf aflonyddus. Gad i mi fanylu.

Fel mae pobl yn dweud “mae’n well rhoi na derbyn”, fe wna'i adael y gorau tan ddiwethaf a thrafod derbyn canmoliaethau gyntaf. Wel, hynna a’r ffaith nad wyf yn eu cael yn aml. Ha.

Na, i fod yn gwbl ddifrifol, dwi’n eithaf gwael pan ddaw i dderbyn canmoliaeth. Dwi ddim yn mynd “o ia” ac yn gwneud dawns mor wych fel ei fod yn gwneud i uncyrn (unicorns) wylo dagrau enfys o lawenydd byddai’n datrys problemau dyled y byd gyda digon ar ôl i wneud yn sicr fod yr iaith Gymraeg yn cael ei glywed dros y byd, gan y byddai hynny yn eithaf trahaus ohonof.

Na, yr unig beth fydda i'n gwneud ydy dianc i mewn i fi fy hun. Dwi’n mynd yn eithaf swil, yn dweud “diolch” yn ddistaw bach a symud y drafodaeth yn ei flaen oddi wrtha i mor sydyn â phosib. Gallai fod yn ganmoliaeth mor fach â “mae gen ti ramadeg da”, a dwi dal yn ei chael yn anodd credu. Wel, os nad yw’n rhywbeth dwi hefyd yn feddwl sydd yn wir.

Dwi ddim yn bod yn ben mawr yma, ond dwi yn credu fy mod i’n gallu trin llinynnau’r iaith Saesneg a phinsio nhw fel eu bod yn gwneud beth dwi eisiau wrth greu brawddeg gywir, er dwi’n credu fod fy niffyg geiriau a gwybodaeth o’r rheolau yn dal fi’n ôl. Pam fy mod i dal i fynd ymlaen am hyn? Dim syniad. Pam na wnes i ddweud “Dwi’n gallu creu brawddegau hanner gweddus” yn lle’r ‘fail’ yna o frawddeg? Dim ond mab rhywun sydd efo rhif cyfartal o lafariaid a chytseiniaid yn eu henw cyntaf a chyfenw gall ateb hynny.

Fel gallet ddweud mai’n debyg, dwi’n ei chael yn hyd yn oed mwy anodd i roi canmoliaeth. Pam? Wel, mae nifer o ffactorau am hyn.

Gad i ni gymryd esiampl dwi wedi profid fy hun. Llynedd, fe welais rywun. Wel, fe welais o leiaf cant o bobl llynedd, ond ti’n gwybod beth dwi’n feddwl. Hogan dwi’n adnabod oedd y rhywun yma, a byddai dweud ei bod hi’n dlws ddim yn dweud digon. Yn sicr, roedd hi bob tro yn edrych yn neis, ond ti’n gwybod beth dwi’n feddwl. Wrth iddi gerdded tuag ataf, beth ddywedais? Wel, yr amlwg…

Siaradais am y tywydd. Smŵdd dwi ynte?

Ond, beth allwn i ddweud? Os byddwn i yn dweud rhywbeth canmoliaethus, roedd siawns uchel iawn y byddai’n dod allan mewn ffordd “dwi ddim yn hyderus yn beth dwi’n ddweud” math o ffordd, gallai ganlyn ynddi hi’n meddwl fy mod i’n dweud celwydd. A hyd yn oed os oedd beth oeddwn i eisiau ei ddweud yn swnio’n iawn, mae’r siawns ei bod hi wedi ei glywed o’r blaen yn uchel iawn.

Beth roeddwn i hefyd yn meddwl oedd sut y byddai’n derbyn y ganmoliaeth yma. Efallai, os byddwn i’n dweud rhywbeth am ei hedrychiad ar y diwrnod hwnnw, byddai hi wedi meddwl fy mod i yn trio hi ar efo hi. Un a’i hynny, neu yn rhoi fi ar ei “rhestr creep” meddyliol sydd ganddi efallai. A do, dwi wedi cael yr holl syniadau hyn mewn cyn lleied â thri eiliad. Efallai nad wyf wedi’n nylunio yn dda iawn i roi canmoliaeth, ond mae gen i feddwl sydyn. Gallaf hyd yn oed feddwl am stwff yn fy llygaid caeedig, Mae’n dalent gymrodd amser maith i feistroli, ond dyw Britain’s Got Talent ddim yn cytuno.

Rhywbeth arall byddwn i’n ei chael yn annifyr ydy, beth os oedd grŵp o bobl, sut wyt ti’n ymddwyn wedyn? Wyt ti’n canmol y rhai ti’n credu sydd yn haeddu canmoliaeth? Os felly, yna efallai dy fod yn sarhau’r eraill yn y grŵp heb fod eisiau. Neu, wyt ti’n dweud rhywbeth wrth holl aelodau’r grŵp? Rhywbeth fel “Carla, ti’n edrych yn eithaf prydferth heno. Tina, ti hefyd yn edrych yn eithaf neis. Anna, mae’n neis ohonot ti i droi fyny hefyd”? Er, wrth wneud hyn, byddwn yn creu rhyw fath o “ddosbarth o brydferthwch”. Ac er eu bod yn gwybod yn gyfrinachol, a dwi’n gwybod, byddai’n hollol anghywir i fi ddweud hyn.

Felly, ydy hyn yn golygu y dylwn i wneud sylwadau generig ar bob un ohonynt, rhywbeth fel “rydych chi i gyd yn edrych yn eithaf lyfli heno”? Ond os byddwn i, byddai’r ganmoliaeth yn ddim ond ychydig eiriau wedi’u cymysgu gyda’i gilydd i greu rhywbeth sydd yn cael ei ddweud bob dydd. Fel “helo”. Neu “bybl wrap”.

Dwi ddim yn gwybod i ba raddau, ond dwi’n gwybod fy mod yn swnio’n berson eithaf dienaid yma. Wel, nid dienaid, ond dwi’n gobeithio ti’n deall beth dwi’n ceisio’i ddweud. Ac os ddim, gallet smalio efallai? A, dyna’r un peth amdanaf i efallai byddwn yn newid os petawn yn cael y cyfle, ac wedyn gallwn i fod yn actor gweddus. O wel.

Annwyl Fyd - Rhyfel

Annwyl Fyd,

Dwi’n gwybod ei bod hi’n anodd credu, ond mae gen i ffrindiau.

Fel fi, mae rhai ohonynt yn blogio o bryd i’w gilydd. Er, ar ôl ail ymweld â blog wedi’i ysgrifennu gan fy ffrind, Andrew (neu Snefru7, ei enw blog), mi ddechreuais feddwl.

Mewn un post penodol (gallai weldyma, er, fel y linc uchod mae'n cynnwys geiriau rheg, felly dwi wedi rhybuddio), mae’n ysgrifennu am ei farn ar ryfela, a sut mae’r cyfryngau asgell dde yn canmol y lluoedd arfog sydd yn gwasanaethu yn Afghanistan a gwledydd eraill mae Prydain wedi bod yn rhyfela â nhw.

Ac, gan amlaf yn y blog, roedd yn gywir. Nid yw’n gwneud synnwyr i oresgyn gwlad, dymchwel arweinydd y wlad honno a galw hyn yn ‘amddiffyn’. Fel mae’n dweud, Prydain oedd y grŵp ymosodol yn y rhyfel. A hyd yn oed os, fel maent yn ei ddweud, “ymosodiad ydy’r ffurf gorau o amddiffyn”, ymosodiad ydyw.

Ond, wrth i mi ddarllen drwy ei flog, trawodd rhywbeth fi fwy nag unrhyw beth arall. Y sylweddoliad o beth ydy rhyfel.

Dwi’n gwybod. Dwi wedi ail ddarllen y frawddeg ddiwethaf yna tua deuddeg gwaith, ac mae’n swnio fel sylwad diniwed iawn. Ond mae’n wir. Pan roeddwn i’n ifanc, ychydig o flynyddoedd yn ôl bellach, roeddwn i’n meddwl bod bron pob rhyfel yn dderbyniol.

Os oedd un wlad yn dechrau tyfu byddin i ddymchwel gwlad arall am ddim rheswm, yna roeddwn i’n arfer meddwl ei bod yn iawn i fynd i ryfel gyda’r wlad honno a mudo unrhyw fygythiad yno. Dwi’n gwybod, roeddwn i efo meddyliau gwaeth pan oeddwn i’n ifanc. Ond plîs cofia, roeddwn i yn ifanc iawn bryd hynny.

Er fy mod i’n meddwl hynny, roeddwn i’n gwybod fod marwolaeth efo’i lle yn y gelf o ryfel. Roeddwn i’n gwybod, mewn rhyfel damcaniaethol, yn ddamcaniaethol byddai colled ar y ddau ochr.

Pan ddarllenais i’r blog fe sylwais fod rhyfel ddim yn farwolaeth yn unig, mae’n llofruddiaeth. Dydy’r rhai sydd yn cerdded ar faes y gad ddim yno am fod nhw eisiau o. Maent yn credu, rhywsut, eu bod nhw’n amddiffyn y Frenhines a’r Wlad (yn achos Prydain, hynny yw). Ond wrth wneud hyn, yn cofrestru gyda’r gwasanaeth milwrol, maent mewn gyrfa sydd yn cynnwys llofruddiaeth.

A dyna’r peth wnaeth gael effaith arnaf i.

Roeddwn i’n arfer meddwl, fel y mwyafrif o’r papurau newydd, fod unrhyw un sydd yn mynd i ryfel yn arwr. Fod pawb sydd yn goroesi maes y gad yn haeddu canmoliaeth. Ond, wrth i mi dyfu i fod yn ddyn di-waith fydd mewn dyled am y 25 mlynedd nesaf (a’r gweddill), dwi wedi sylweddoli nad dim dyma’r achos mewn realiti.

Roeddwn i’n gwybod, o oedran ifanc, nad oeddwn i'n perthyn yn y gwasanaeth milwrol. Yr unig ffordd gei di fi mewn unrhyw garfan o’r gwasanaeth milwrol ydy os byddwn i’n dylunio eu gwefan nhw neu rywbeth sydd ddim yn golygu fi yn tynnu ar driger yn erbyn dyn arall, ta waeth ei gred. Yn dweud hynny, byddwn i’n debyg yn teimlo’n lletchwith pan ddaw at dalu clod i filwyr sydd yn cael eu brandio’n “arwyr”.

Ond, mae hynny yn rhywbeth arall drawodd fi. Dwi ddim yn meddwl gallwn i ddweud hyn mewn person. Pam? Dwi ddim yn gallu bod yn siŵr pam. Er efallai fod parch rhywbeth i wneud gydag ef. Ti’n gwybod, gan nad wyf yn cytuno’n llwyr gyda dewisiadau’r ‘arwyr’ gallai hyn wneud i rai pobl feddwl fy mod i’n berson ofnadwy.

Dwi’n gwybod, nid yw’n iachus iawn poeni beth mae pobl eraill yn ei feddwl ohonot ti, ond dwi ddim yn gallu helpu’r peth. Dyna pam dwi fel arfer yn cadw fy marn i fi fy hun. Wel, hyd yn hyn. Ond, yn ôl at y pwnc.

Er fy mod i’n cytuno gyda barnau Snefru7 gan amlaf, dwi yn gallu deall (i raddau) yr angen am wasanaeth milwrol. Dim ond un rheswm sydd pam fod y fath hon o swydd yn bodoli, am ein bod ninnau yn byw mewn byd paranoid.

Rydym i gyd yn ymwybodol o’r pryderon am y posibilrwydd o ryfel niwclear, sydd yn cynnwys y fath arfau gallai droi Prydain i mewn i ddilyniant llwch ymbelydrol  (os nad ydw i wedi camddeall y sefyllfa gyda Gogledd Korea ac Iran).

Fe fyddai’n gwbl onest efo ti, Fyd, dwi ddim y deall holl fanylion pam fod rhyfeloedd yn bodoli yn glir. Pam na fedrwn ni wneud te ac nid rhyfel?

Dwi’n diolch i ti, fyd.